Menopoz ile birlikte bayan ömrünün yeni bir devri başlar ve bu periyotla temaslı birtakım sıhhat değişimleri laf bahsidir. Hayatınızın bu yeni periyodunda sıhhatinizi korumak için, mümkün sıhhat problemlerini bilmek ve riskleri minimuma indirmek formda hareket etmek kıymetlidir.
Menopoz sonrası sıhhatte nasıl değişimlerolur?
Bayanın regl periyotlarının başlaması ile birlikte başlayan üreme çağı, tekrar vücudun yumurtlamayı bırakması, yani regl devirlerinin bitmesi ile sona erer. Bayanlarda orta yaşlarda girilen menopoz periyodu, vücuttaki hormonal değişimleri de beraberinde getirir. Menopoz, sıhhat eksperleri tarafından üç aşamalı bir süreç olarak bedellendirilmektedir:
- Menopoz Öncesi Periyot (Perimenopoz): Bayanlar menopoza girmeden evvelki 8-10 yıl içerisinde, yumurtalıkların ürettiği östrojen hormonu seviyesi giderek azalır.
- Menopoz Devri: Bayanın regl periyotlarının bir yıl boyunca büsbütün durduğu devirdir.
- Menopoz Sonrası Devir (Postmenopoz): En az 12 aydır âdet kanaması görülmedikten sonraki periyot.
Bir bayan, ortalama 51 yaşında menopoz periyoduna girer. Ama, her bayanın vücudu farklı olduğundan 40 ile 60 yaş aralığında bir yanda menopoza girmeniz mümkündür. Kaç yaşında menopoza gireceğiniz, size şahsi koşullara bağlıdır. Genetik faktörleri ya da geçirilen cerrahi operasyonlar üzere çeşitli faktörler, menopoza girme yaşınızı etkileyebilir. Lakin, menopoz bir bayanın ömrünün sıradan bir modülüdür.
Menopoz sonrası periyoda giriş yaptığınızda, giderek azalan östrojen hormonu seviyeleri artık düşük halde kalır. Bu süreçte, artık gebe kalmanız mümkün değildir ve adet kanamaları gerçekleşmez. Bir bayanın menopoza girmesi ile birlikte, birtakım sıhhat sıkıntılarının riski de üreme çağında olduğu periyoda nazaran daha fazladır:
- Kemik Erimesi
- Kalp Illetleri
- Depresyon üzere ruhsal meseleleri
- Vajina sıhhatinde değişimler (Örn. Vajinal kuruluk)
Bu risklerde artış laf konusu olduğunda, doktora yapılacak tertipli ziyaretler ve hayat koşullarının sağlıklı bir biçimde ayarlanması, risk faktörlerini azaltmanıza da yardımcı olacaktır.
Kemik Erimesi
Tıpta “osteoporoz” ve halk arasında kemik erimesi olarak bilinen bu durum, kemiklerin giderek incelmesine neden olur. Menopoz sonrası devirde, adet döngülerinin sona ermesi ile birlikte kemik yoğunluğunda bir değişim meydana gelebilir.
Kemik erimesi, bayanlarda ekseriyetle menopoza girdikten sonraki birinci birkaç yıl içerisinde görülmektedir. Nedeni; vücutta azalan östrojen hormonu seviyeleridir. Bir bayan, 60 yaşına geldiğinde, kemik yoğunluğunda ortalama %25 orantısında azalma yaşayabilir.
Kemik erimesi ile birlikte; bilek, kalça ve omurgalarda görülen kemik çatlakları da daha yaygındır.
Kemik erimesini denetim altına almak ve önlemek için:
- Nizamlı olarak D vitamini takviyesi kullanmalı
- Kalsiyum kıymeti yüksek besinler tüketmeli (Gerekli durumlarda kalsiyum takviyesi kullanmalı)
- Insana tutarlı olarak hazırlanmış bir egzersiz rutini uygulanmalı
- Güç üreten egzersizler tercih edilmeli
- Sigara tasarrufu bırakılmalı
- Alkol alımına dikkat edilmeli
Birtakım durumlarda, östrojen terapisi üzere tıbbi tedaviler gerekebilir. Bununla ilgili olarak hekiminizle konuşarak haber alabilirsiniz. Fakat, hormon terapisi herkes için elverişli bir tedavi seçeneği değildir.
Kalp ve damar illetleri
Menopoza girmek, direkt kalp marazı nedeni olmasa da, bir risk faktörü olduğu söylenebilir. Vücuttaki hormonal değişimlere bağlı olarak, menopoz sonrasında beğenilmeyen kolesterol seviyeleri artış gösterebilir. Bilirkişiler, menopoz sonrası devirde her 3 bayandan 1’inde kalp ve damar illeti geliştiğini belirtiyor.
Menopoza girdikten 10 yıl sonra, bayanlarda görülen kalp buhranı vakaları da artış göstermektedir. Bu nedenle, menopoz sonrası devirde sağlıklı ömür usulü alışkanlıkları edinmek, kalp ve damar illetleri riskini yönetmenize yardımcı olacak. Yapmanız gereken; sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme programı uygulamak, tertipli bir egzersiz rutinine sahip olmak ve sigara/alkol tasarrufundan kaçınmaktır.
Menopoz sonrası periyotta yaşanan başka rahatsızlıklar
Kimi bayanlar, menopoza girdikten sonra, menopoz öncesi devirde yaşadığı belirtiler de ortadan kalkar. Fakat, bu belirtiler birtakım bayanlarda devam emektedir. Evet, menopoz sonrası devirde yaşanabilecek gayrı rahatsızlıklar nelerdir?
- Menopoza girildikten sonra birinci 1-2 yıl içerisinde sıcak basmaları devam edebilir.
- Ruh hali değişimleri görülebilir. Depresyon riski artabilir. Ruh halinizde değişimler laf mevzusuysa, bir bilirkişiyle görüşerek destek alabilirsiniz.
- Vajinal kuruluk, menopoz sonrası devirde yaygın olarak görülür. Cinsî sıhhati olumsuz etkileyebilen ve enfeksiyonlara neden olabilen vajinal kuruluğu azaltmak için, suda çözünebilir kayganlaştırıcılar kullanılabilir. Bu, cinsî münasebet sırasında yaşanan rahatsızlığı da azaltacaktır.
Vücudunuzda yaşanan bu tip değişimler hakkında hekiminizi bilgilendirerek, gerekli tedaviler hakkında haber alabilir ve bir tedavi planlamasına gidebilirsiniz.
Tabip muayenesi
Menopoza girdikten sonraki periyotta de hekiminizi sistemli olarak ziyaret etmeye devam edin. Yapılacak tertipli denetimler, bu süreçte yaşayabileceğiniz rahatsızlıkların önlenmesinde de size yardımcı olacaktır.
Menopoz sonrası devirde hekiminizin uygulayabileceği testlerden kimileri
- Kemik erimesi testi
- Göğüs kanseri ve çeşitli kanser taramaları
- Mamogram
- Pelvik muayene
- Üç yılda bir Pap Smear Tesi
- Jinokolik testler
- Aşı
Menopoz sonrası periyotta vajinal kanama yaşanması durumunda, kesinlikle hekiminizi bilgilendirin. Bu durum, altta yatan önemli bir sıhhat sıkıntısına işaret ediyor olabilir.
Umum Sıhhat Idaresi
Menopoz sonrası devirde, sıhhatinize dikkat etmeniz değerlidir.
Umumî vücut sıhhatinizi korumak için, bu periyotta şunları uygulamalısınız:
- Sağlıklı ve istikrarlı beslenin: Sağlıklı beslenmenizi sağlayacak besinler cephesinden istikrarlı bir beslenme programı oluşturun. Fazla tuz ve şeker tüketiminden kaçının. Bunlar, umumiyetle işlenmiş besinlerde daha ağır olduğundan, işlenmiş besin tüketiminden kaçının. Menopoz ile birlikte, artık daha fazla D vitamini ve kalsiyuma muhtaçlık duyarsınız. Kalsiyum cihetinden güçlü besinler tüketmek ve D vitamini takviyeleri almak, bu süreçte umum sıhhat idaresi açısından yararlı olacaktır.
- Egzersiz rutininizi koruyun: Güç egzersizleri yapmak ve nizamlı bir egzersiz rutinine sahip olmak, sıhhatinizi korumak ve mümkün risk faktörlerini azaltmak için son kademe kıymetlidir.
- Hekim muayenelerini aksatmayın: Her yıl gerçekleştirdiğiniz tabip ziyaretlerine menopoz sonrası periyotta de devam edin. Yapılacak denetimler, muhtemel risk faktörlerini görmenize ve önlemenize yardımcı olabilir.
- Istenilmeyen alışkanlıklardan uzak durun: Menopoz sonrası periyotta sigara içmeyin ve alkol tüketiminde ölçülü davranın.
Sonuç olarak;
Menopoz periyodunda, kalp damar illetleri ve kemik erimesi riski başta olmak üzere, kimi olumsuz sıhhat koşullarının riski artış gösterir. Bu nedenle, hayatınızın her periyodunda olduğu üzere, menopoz öncesi ve sonrası periyotlarda de sağlıklı bir ömür biçimine sahip olmak son aşama değerlidir. Bu süreçte, tabip ziyaretleri ihmal edilmemeli, sağlıklı bir beslenme ve egzersiz stili, ömür biçimine dönüştürülmelidir. Tüm bunlar, uzun vadede pek çok riski azaltacaktır.
KAYNAK